derinleştikçe, burada yaşamakta olan halkların kültürlerinin ve dillerinin Türk kültürü ve dilinin ne derecede etkisi altında kaldığı ve şekillendiği de ortaya çıkmaktadır. Kafkasya halkları arasında Türk dilinin ve kültürünün temsilcileri olan Karaçay-Malkar ve Kumuk Türklerinin, bu etkileşimde ne kadar önemli bir rol oynadıkları, bu sahadaki bilimsel araştırmaların çoğalmasıyla daha iyi anlaşılmaktadır.

‘Kafkasya’da Kültürel Etkileşim – Sosyo-linguistik Bir Araştırma’ adını taşıyan araştırmamızın konusunu, Kafkasya halkları arasında tarih boyunca yaşanan kültürel etkileşim ve bu etkileşimin dilbilim verilerindeki yansımalarının tespit edilerek ortaya konulması teşkil etmektedir. Dolayısıyla çalışmamız, sosyolojik ve dilbilimsel verilere dayanan disiplinler arası bir araştırma özelliği taşımaktadır.

Böyle bir çalışmayı yapmamızın amacı, bir taraftan Kafkasya halkları arasında yaşanan kültürel etkileşimi incelerken, diğer taraftan Türk dilinin ve kültürünün yayıldığı binlerce kilometrelik geniş bir coğrafyanın içindeki önemli bölgelerden biri olan ve bu konu açısından Türkiye’de henüz yeterince tetkik edilmemiş bulunan Kafkasya’da, Türk dilinin ve kültürünün Kafkasya halklarının dilleri ve kültürleri üzerindeki etkisini ortaya koymaktır.

Araştırmamız başlıca şu bölümlerden oluşmaktadır ve ilgili bölümlerin ihtiva ettiği konular şunlardır:

Giriş: Bu bölümde dil-kültür ilişkisi üzerinde durulmakta ve sosyo-linguistik konusundaki teorik bilgiler ve tanımlar verilmektedir.

Kafkasya’daki Etnik Gruplar Ve Dil Grupları: Bu bölümde Kafkasya’nın ve Kafkasya halklarının tanımı yapılarak, Kafkasya halkları grubuna giren etnik topluluklar tanıtılmakta ve hangi dil ailelerine mensup dillerde konuştukları tespit edilmektedir.

Kafkasya Halklarının Dillerindeki Ortak Kelimeler: Bu bölümde, Kafkasya halklarının dillerindeki 1.100’den fazla ortak kelime alfabetik sırada verilmektedir.

Kafkasya Halkları Arasındaki Kültürel Etkileşimin Analizi: Bu bölüm iki alt bölüm halinde incelenmiştir. Bunlardan Kelime Alış Verişinin Linguistik Boyutu başlığını taşıyan bölümde, Kafkasya’da konuşulan çeşitli dillerdeki alıntı sözlerde meydana gelen ses değişmeleri ayrı başlıklar halinde ele alınmakta ve bu kelimelerden bir bölümünün eski Türkçe kaynaklardaki biçimleri tespit edilmektedir. Kelime Alış Verişinin Kültürel Etkileşim Boyutu başlıklı bölümde ise Kafkasya halklarının dillerindeki ortak kelimelerin toplumsal kurumlara göre dağılımı ve Kafkas kültürü üzerindeki etkileri ele alınmaktadır.

Sonuç bölümünde sosyolojik bir kavram olan kültürleşme kavramı üzerinde durulmakta ve bunun kültürel etkileşim ve dil üzerindeki etkilerinden söz edilmektedir.

Haritalar bölümünde Kafkasya ve burada konuşulan dillerle ilgili 4 harita yer almaktadır.

Resimler bölümünde konuyla ilgili bazı eşyaların resimleri verilerek, okuyucunun söz konusu objeleri daha kolay kavraması amaçlanmaktadır. Resimler bölümünde yer alan Kafkasya Halkları başlıklı diğer bölümde ise Kafkasya halklarına mensup çeşitli etnik gruplara ait resimler bulunmaktadır.

Önsözden

Sosyo-linguistik Bir Araştırma

Prof. Dr. Ufuk TAVKUL
Türk Dil Kurumu : Ankara, 2009